GiellaLT

GiellaLT provides an infrastructure for rule-based language technology aimed at minority and indigenous languages, and streamlines building anything from keyboards to speech technology.

View GiellaLT on GitHub

Page Content

Derivation overview

Tabealla čájeha davvisámegiela derivašuvnnaid, ja eará gielaid paralleallaid.

Vearbbas

Produktiiva passiivahámit - muhtun muddui harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- muitalit - bïeljelidh - subtsastit - muštâliđ
+Der/PassL muitaluvvot +Der/PassL bïeljelovvedh +Der/PassL subtsastuvvat +Der/Pass muštâluđ
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/PassL čállojuvvot +Der/PassL tjaalasovvedh +Der/PassL tjáleduvvat +Der/Pass -
+Der/PassS čállot +Der/PassS - +Der/PassS tjállut +Der/Pass čalluđ
- gávdnat - gaavnedh - gávnnat - kavnâđ
+Der/halla gávnnahallat +Der/htalle gaavnehtalledh +Der/PassD gávnadallat - -

Der/PassL ja +Der/PassS: dábálaččat seammá mearkkašupmi. Davvisámegiela FST:s +Der/PassL ii leksikaliserejuvvo. Vearbahápmi gáibida ahte muhtun lea dahkan dagu. Omd. “Uksa rahppojuvvui” (muhtun lea rahpan uvssa, “Uksa rahpasii” - dás ii leat čielggas ahte muhtun lea dahkan dagu)

Leksikaliserejuvvon +Der/PassS sáhttá leat veaháš eará mearkkašupmi, omd. lahppot, gávdnot. +Der/PassS geavahuvvo dušše párrastávvalvearbbain.

Der/halla-håpmi leat dávjá maiddái leksikaliserejuvvon: gávnnahallat+V+IV+Pass+Inf. Mearkkašupmi: juoga dáhpáhuvvá vahágis olbmui. Subjeakta sáhttá leat mielde, illatiivvas.\ “Son gávnnahalai johkafáktii dan dahkamin.”

evttohus: sme:+Der/halla => +Der/PassH, sma:+Der/htalle => +Der/PassHT, smj:+Der/PassD

Produktiiva kontinuatiivahámit - harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- borrat - bïepmedh ? - bårråt - puurrâđ
+Der/d boradit +Der/d byöpmedidh +Der/d bårådit +Der/d purâdiđ
- oažžut - - - oadtjot - bissot
+Der/d oččodit +Der/d - +Der/d oattjodit +Der/d bisodit

sme: -it-vearbbain ii leat dynamalaš derivašuvdna .Leksikaliserejuvvon -it oažžu -adit, omd: juohkit juogadit

smj: maiddái -it: báddit+V+Der/d+V+Inf, báddidit

Produktiiva +Der/l and +Der/st - harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- vázzit - vaedtsedh - vádtset - väzziđ
+Der/l vázzilit +Der/l vaedtsielidh +Der/l vádtselit +Der/l väzziliđ
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/st čálistit +Der/st tjaeliestidh +Der/st tjálestit +Der/st čälistiđ

Produktiiva kausatiivahámit

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/h čálihit +Der/ht tjaeliehtidh +Der/d tjáledit +Der/tt čälittiđ
- jorgalit - jarkoestidh - jårggålit - jurgâliđ
+Der/Caus jorgalahttit +Der/Caus jarkoestehtedh +Der/Caus jårggålahttet +Der/Caus jurgâlittiđ

Produktiiva inkoatiivahámit - harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/InchL čálligoahtit +Der/InchL tjaeliegåetedh +Der/InchL tjállegoahtet +Der/InchL čääliškyettiđ
- - - - +Der/ahttjá tjáledahttját - -

Inkoatiiva Long.

Smj: -ahttjat is another inchoative derivation: tjáledahttját > tjáledit+V+TV+Der/ahttjá+V+Inf

Vearbaabessiiva

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+VAbess čálekeahttá - - +VAbess tjálek +VAbess čälihánnáá

Verbabessiiva lea infinihtta vearbahápmi, iige derivašuvdna, goitge sme:s, smj:s ja smn:s, muhto lea mielde dás referánsan.

Vearbbas adjektiiva

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/geahtes čálekeahtes - - +Der/ahtes tjállemahtes - -

smj: Derived from +NomAct form: tjállet+V+TV+Der/NomAct+N+Der/ahtes+A+Attr

Substantiivvas adjektiiva

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- isit - - - iset - -
+Der/geahtes isitkeahtes - - +Der/ahtes isedahtes - -
- mánná - - - - - -
+Der/geahtes SUB mánákeahtes - - - - - -
- mánná - - - - - -
- mánná - - - mánná - -
+Der/Car mánáheapme +Der/Car - +Der/Car mánádibme +Der/Car -
- beallji - bieljie - biellje - pelji
+Der/Car bealjeheapme +Der/Car bieljehts +Der/Car bieljedibme +Der/Car peljittem

Abessiiva

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- gahpir - - - gahper - kappeer
leksikaliserejuvvon gahperahttá - - +N+Abe gahperahtá +Sg+Abe kappeerttáá
- nisu - - - nissun - nissoon
leksikaliserejuvvon nissonahttá - - +N+Abe nissunahtá +Sg+Abe nissoonttáá
- gahpir - - - - - -
leksikaliserejuvvon gahperkeahttá - - - - - -
- isit - - - iset - -
+Der/keahtta SUB isitkeahttá - - +N+Abe isedahtá - -
- mánná - - - mánná - -
+Der/keahtta SUB mánákeahttá - - +N+Abe mánádak - -

Anársámegielas ja julevsámegielas abessiiva lea produktiiva kásus.

Vearbbas substantiiva - harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/NomAct čállin +Der/NomAct tjaeleme +Der/NomAct tjállem +Der/NomAct čäällim
- oahpahit - ööhpehtidh - åhpadit - máttááttiđ
+Der/NomAct oahpaheapmi +Der/NomAct ööhpehtimmie +Der/NomAct åhpadibme +Der/NomAct máttááttem
- čállit - tjaeledh - tjállet - čäälliđ
+Der/NomAg čálli +Der/NomAg tjaelije +Der/NomAg tjálle +Der/NomAg čällee
- oahpahit - ööhpehtidh - åhpadit - máttááttiđ
+Der/NomAg oahpaheaddji +Der/NomAg ööhpehtæjja +Der/NomAg åhpadiddje +Der/NomAg máttáátteijee
- dahkat - darjodh - dahkat - tutkâđ
+Der/muš dahkamuš not done darjomes ? +Der/mus dahkamus not done tutkâmuš

Substantiivvas

Diminutiiva - harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- mánná - maana - mánná - mááná
+Der/Dimin mánáš +Der/Dimin maanetje +Der/Dimin mánásj +Der/Dimin not done
- beana - åerpele - bena - peenuv
+Der/Dimin beatnagaš +Der/Dimin åerpieladtje +Der/Dimin bednagasj +Der/Dimin not done

Adjektiiva

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- mánná - maana - mánná - páárnáš
+Der/lasj mánálaš +Der/lasj - +Der/lasj mánálasj +Der/lasj -
- nisson - - - nissun - nissoon
+Der/lasj nissonlaš +Der/lasj - +Der/lasj x +Der/lasj nissoonlâš

smj: +Der/lasj only takes even syllable stems

Adjektiivvas

Adjektiivvas advearba

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- viššal - rudtjege - vissjal - viššâl
+Der/AAdv viššálit +Der/laakan rudtjegelaakan +Der/AAdv vissjalit +Der/AAdv viššâlávt

Adjektiivvas adjektiiva

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- dearvvas - - - - - tiervâs
not done dearvvaslaš - - +Der/lasj - +Der/lasj tiervâslâš
- fiskat - - - - - fiskâd
+Der/lágan fiskeslágan +Der/laakan - - - +Der/lagan fiskislágán

smj: No -lasj derivation for adjectives. -lágásj is cmp, not derivation

Adjektiivvas subtantiiva - harmoniserejuvvon

sme  ovdamearka sma  ovdamearka smj  ovdamearka smn ovdamearka
- viššal - rudtjege - vissjal - viššâl
+Der/vuota viššálisvuohta +Der/vuota rudtjegevoete +Der/vuota vissjalisvuohta +Der/vuota viššâlisvuotâ